Analityka ogólna

ANALITYKA OGÓLNA

II rok, kierunek analityka medyczna,

rok akademicki 2022/2023, semestr letni

Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Marzena Iwanowska

Godziny przyjęć studentów uzgadniane na bieżąco w sekretariacie

Wszystkie informacje przeznaczone dla studentów zamieszczane są na tablicy ogłoszeń na bieżąco.

Zajęcia obejmują 60 godzin, w tym: wykłady 15, seminaria 10, ćwiczenia 35       ECTS = 5.

Seminaria i ćwiczenia - sale ćwiczeniowe Zakładu Medycyny Laboratoryjnej, ul. Banacha 1a

Wykłady – środa, sala Olszewskiego, Wydział Farmaceutyczny 14:15-15:45

 Forma zaliczenia przedmiotu: Egzamin pisemny w sesji letniej

Celem nauczania Analityki ogólnej jest:

·         Zapoznanie się z podstawowymi technikami, stosowanymi w  badaniach z zakresu analityki ogólnej.

·         Poznanie czynników wpływających na jakość wyników badań laboratoryjnych.

·         Zapoznanie się z zasadami pracy w rutynowym laboratorium medycznym.

·         Zapoznanie się z zastosowaniem technik analitycznych w medycznym laboratorium diagnostycznym.

·         Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania i interpretacji wyników badania ogólnego moczu.

·         Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania i interpretacji wyników badania płynu mózgowo-rdzeniowego.

·         Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania i interpretacji wyników badania ogólnego płynów z jam ciała człowieka.

·         Nabycie umiejętności bezpiecznej pracy w laboratorium.

 Tematy wykładów:

1.      Czynniki stanowiące zagrożenie w laboratorium. Podstawowe zasady bezpiecznej pracy w laboratorium, postępowanie po ekspozycyjne przedlekarskie. Podstawowe pojęcia dotyczące kontroli jakości wyników badań laboratoryjnych. 

2.      Wartości odniesienia i ich znaczenie w interpretacji wyniku. Wpływ wybranych czynników osobniczych na wynik badania laboratoryjnego /zmienność osobnicza, wiek, płeć, rytmy biologiczne/. Wpływ wybranych czynników zewnętrznych na wynik oznaczenia laboratoryjnego /pożywienie, aktywność fizyczna, używki głodzenie/, Jakość próbki materiału biologicznego a wynik oznaczenia laboratoryjnego /wpływ stazy, środków odkażających, miejsca pobrania, hemolizy, przechowywania i transportu/. 

3.      Mocz jako materiał do badań laboratoryjnych. 

4.      Rola badania moczu w profilaktyce, diagnostyce i monitorowaniu postępowania medycznego. 

5.      Badanie płynów z jam ciała. 

6.      Cytomorfologia ginekologiczna. Przygotowanie wymazów ginekologicznych. Podstawowe cechy normalnych i patologicznych komórek zawartych w wymazie ginekologicznym. Płyn owodniowy. Metody pobierania składników płynu owodniowego. Badania biochemiczne i morfologiczne płynu owodniowego. 

7.      Badanie ogólne kału. Kierunki badania kału. Badanie na obecność krwi utajonej. Zasada przeprowadzenia badania. Interpretacja wyników badania. Sonda żołądkowa i dwunastnicza. Wskazania i przeciwwskazania do zgłębnikowania żołądka i dwunastnicy. Przygotowanie pacjenta do zgłębnikowania żołądka i dwunastnicy. Badanie czynności wydzielniczej żołądka - badanie pH, kwaśności miareczkowej i obliczenie wartości BAO, MAO i PAO. Interpretacja wyników badania. Badanie soku żołądkowego (cechy fizyczne, chemiczne, skład mikroskopowy). Metody badania motoryki dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego, próba z cholecystokininą. BAL. Badanie plwociny.

8.      Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego. Dr Emilia Czyżewska

 Tematy seminariów:

 1.      Techniki znajdujące zastosowanie w rutynowym medycznym laboratorium diagnostycznym ze szczególnym uwzględnieniem automatyzacji badań z zakresu analityki ogólnej. Podstawy prowadzenia kontroli wewnątrzlaboratoryjnej. Dr Marzena Iwanowska

2.      Zasady przygotowania pacjenta do badań laboratoryjnych. Zasady znakowania i identyfikacji próbek. Przechowywanie i transport próbek. Mgr Milena Małecka-Giełdowska

3.      Metody wykorzystywane w badaniu ogólnym moczu. wpływ interferencji na wyniki badania moczu. dobowa zbiórka moczu. Dr Marzena Iwanowska

4.      Badanie nasienia. Podstawowe parametry ejakulatu, badania morfologiczne. Badania biochemiczne. Dr hab. Olga Ciepiela

5.      Płyn stawowy. Metody pobierania płynu stawowego. Kierunki badania płynu stawowego. Skład chemiczny płynu stawowego. Elementy morfotyczne występujące w płynie stawowym i metody ich badania. Mgr Agnieszka Wiśniewska

Tematy ćwiczeń:

1. Badanie ogólne moczu ze szczególnym uwzględnieniem standaryzacji badania osadu moczu. Dr Marzena Iwanowska

2. Zajęcia praktyczne z badania moczu ze szczególnym uwzględnieniem roli pasków testowych. Znaczenie kliniczne wykrywania narkotyków i leków w moczu za pomocą testów paskowych. Dr Marzena Iwanowska

3. Badanie ogólne moczu ze szczególnym uwzględnieniem mikroskopowej oceny osadu. Metody barwienia osadu moczu. Dr Marzena Iwanowska

4. Badanie ogólne moczu ze szczególnym uwzględnieniem mikroskopowej oceny osadu. Metody barwienia osadu moczu – ciąg dalszy Dr Marzena Iwanowska

5. Zajęcia praktyczne z badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Mgr Agnieszka Wiśniewska

6. Zajęcia praktyczne z badania płynów ustrojowych. Rola badania płynów z jam ciała. Pojęcia przesięku i wysięku. Metody ich różnicowania. Mgr Agnieszka Wiśniewska

7. Rola badania kału w różnych patologiach klinicznych. Inny materiał biologiczny (kamienie, ślina, łzy, włosy, nasienie). Badanie kału: makroskopowe, mikroskopowe (wykrywanie  skrobi, tłuszczu, włókien mięsnych), chemiczne (wykrywanie barwników żółciowych, chymotrypsyny, krwi utajonej). Zajęcia praktyczne z badania kału. Mgr Milena Małecka-Giełdowska

8. Ocena ilościowa elementów morfotycznych krwi, PMR, płynów z jam ciała za pomocą kamer hematologicznych Burkera i Fuchsa-Rosenthala. Technologia pomiarowa w analizatorach zautomatyzowanych. Mgr Agnieszka Wiśniewska

9.  Zaliczenie praktyczne i teoretyczne ćwiczeń 1-8. Dr Marzena Iwanowska, Mgr Milena Małecka-Giełdowska

10. Standardy przy pobieraniu materiału do badań laboratoryjnych. Czynniki przedanalityczne wpływające na wynik badania. Analiza stopnia hemolizy w próbce. Interferencje. Rola i rodzaje antykoagulantów. Mgr Milena Małecka-Giełdowska

11. Obieg materiału i zasady dokumentacji ze szczególnym uwzględnieniem etapu przygotowania próbek do badania (wirowanie, sedymentacja). Wizyta w  laboratorium. Mgr Milena Małecka-Giełdowska

12. Analiza kamieni żółciowych. Analiza kamieni moczowych: wykrywanie soli amonowych, węglanów, szczawianów, fosforanów, wapnia, cystyn (ćwiczenie trwa 2 godziny).

 Metody organizacji pracy

Studenci pracują samodzielnie, wykonując praktycznie zadania przewidziane programem.

Ćwiczenia 2-6 będą odbywać się w grupach 5-osobowych

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest udział we wszystkich zajęciach zaliczenie kolokwiów, egzaminu praktycznego oraz egzaminu pisemnego.

Formy kontroli i ocena wyników nauczania:

Zaliczenie wykładów.

Cząstkowe zaliczenia praktyczne i teoretyczne.

Egzamin praktyczny i teoretyczny.

 

Literatura obowiązkowa:

·         Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski wyd. 3

·         Próbki: od pacjenta do laboratorium. W.G. Guder, S. Narayan, H. Wisser, B. Zawta

·         Wydzieliny człowieka. M. Uszyński, K. Worowski

·         Dostępne atlasy moczu

Literatura zalecana: 

·         Diagnostyka laboratoryjna. B. Neumeister, I. Besenthal, H. Liebich

·         Diagnostyka laboratoryjna t. 1 i 2. N.A. Brunzel

·         Interpretacja badań laboratoryjnych. J. Wallach

·         Dostarczane na zajęciach bieżące publikacje